Ommetje Groot Duyfhuis deel 2

We wandelen weer verder. De route leidde ons over prachtige boerenlandweggetjes, tussen mais die hoog oprees langs het pad en er vol en goed uitzag. Heel anders dan de kleine magere stengels van vorig jaar die telang in de regen hadden gestaan, waardoor de oogst veel minder was dan andere jaren. En overal wilgenbomen en populieren. Die laatste werden veel gebruikt voor de klompenmakerij die een veel voorkomende ambacht was in deze contreien.
Tegenwoordig zie je ook veel boomkwekerijen.

Een draaimolentje bracht ons naar een pad dat vlak langs de Dommel liep. Een smal paadje dat hier en daar wat vochtig is, het kan er soms glibberig en nat zijn als de Dommel hoog staat of als het veel geregend heeft. Vandaag viel het wel mee.
De kinderen troffen een 'zwarte kikker' aan op het smalle zandweggetje. Wat dichterbij bekeken bleek het een angstige pad te zijn, die geheel in elkaar gedoken als een klein hoopje tussen het gras zat. Zijn kraaloogjes hielden ons angstvallig in de gaten. We besloten hem met rust te laten. Kon hij weer een beetje bekomen van al die grote reuzen om hem heen en zijn weg vervolgen.
Ook wij gingen weer op pad. De weg voor ons werd steeds ruiger, met een boomstronk die de weg versperde, brandnetels aan weerskanten van het smalle paadje en vele roze bloemetjes van de springbalsemien. Het waren er zoveel, in rose, donkerrose bijna paars en wit. Hommels vlogen al zoemend af en aan, hun pootjes vol met stuifmeel, plakkend van de nectar.Sommige zaden stonden op knappen, klaar om hun zaad rond te laten springen na aanraking van een insect of dier. Of een passerend kind die met zijn vingers een bol zaaddoosje inknijpt en de kleine zaadjes laat vliegen.

Balsemien

En verder ging de wandeling, door de bossen terug naar een boerenlandweggetje, waar paarden graasden langs de weg en in de verte kinderen speelden op een bont gekleurd springkussen.

Verderop in een weiland zag ik ineens iets zwart met wits voorbij flitsen. Ik kon het op die afstand nog niet zo goed zien, maar had vaag een idee, dus wees ik de kinderen erop. Zij zagen het ook en toen we dichterbij kwamen bleken er zelfs twee van deze zwart witte vogels in het groene gras te staan. Een paartje ooievaars. Ik probeerde dichterbij te komen om er een foto van te maken, maar oudste probeerde me met alle geweld bij de overigens droge sloot vandaan te trekken, bang als hij was dat ik erin zou vallen en er niet meer uit zou kunnen klimmen. Helaas had ik de verkeerde lenzen bij, de telelens had ik thuis gelaten omdat ik niet alles mee wilde sjouwen tijdens de wandeling, dus het werden enkele foto's waarop je nog net de ooievaars kon herkennen die bij elk shot steeds dichter bij elkaar kwamen staan en onze kant opkeken. Wie was wie nu aan het bekijken, vroeg ik me ineens af.

'Mama, kijk. Dat paard met dat bruin hoofd is het kindje en die wil heel graag bij de mama zijn.' Persoonlijk dacht ik meer aan een stelletje, maar jongste zag dat toch echt anders, want het voorste paard was kleiner, volgens haar.

Wat verderop kwamen we langs het Groot Duyfhuis. In de 15de eeuw heette deze hoeve nogHove ten Acker, pas in de 17de eeuw, na de bouw van de duiventoren, werd de naam veranderd in Groot Duyfhuis.

Het Groot Duyfhuis

In 1400 werd in documenten van een verkoop door schepenen van Liempde voor het eerst de naam Hove ten Acker vermeld. Later was de hoeve in bezit van Ludolf van de Water de kanunnik van de Sint Jan van 's Hertogenbosch, die de boerderij en samen met enkele andere bezittingen aan het eind van zijn leven schonk aan de Katuizers in 1471. Deze monniken stonden bekend om hun sobere en strenge kloosterorde, en besloten na de koop zich te vestigen in Olland. De boerderij werd verpacht en de monikken leefden van de voedingsmiddelen en de inkomsten.
Tijdens de vrede van Munster, werden al hun bezittingen in beslag genomen.
Pas in 1659 wordt Peter Lus de eigenaar van de hoeve. Omdat er in die jaren een enorm tekort aan mest was, besluit hij een duiventoren te bouwen. Naast het feit dat duiven in die tijd een veelgevraagd voorgerecht was, waren de honderden kilo's fosfaatrijke mest die de beestjes uitscheidden, een enorme inkomstenbron. Het houden van duiven was in die jaren ook alleen voorbehouden aan de adel en de geestelijkheid. De hoeven kreeg vanaf toen de naam Groot Duyfhuis.
Een poging van de eigenaar om het grootgrondbezit te laten herleven, mislukte. Na zijn dood veranderde de hoeve zowel van eigenaar als van grootte dankzij de familie Schoenmakers die het pand in 1863 kocht. Zij boerden er meer dan 80 jaar, waarna de boerderij in verval raakte en onbewoonbaar werd verklaard. Pas in 1980 start de restauratie van zowel de hoeve als de duiventoren.
Opmerkelijk detail is nog dat een miniatuur van deze hoeve te zien is in Madurodam.
Het pand is inmiddels bezit van het Brabants landschap en een rijksmonument.

Het Groot Duyfhuis

De duiventoren

'Mama, dat is een mooi kippenhok!' Ik weet niet wat voor kippen dat waren die ze voor ogen had, maar ze hadden in haar idee een erg luxe kippenhok!

'Kippenhok'

We namen afscheid van de prachtige hoeves en wandelende verder richting het Sint-Janspontje.

We kwamen aan bij het punt van de Dommel waar men nog tot 1955 door de familie Koppens naar de overkant werd gebracht doormiddel van een pontje. Met een fluitsignaal gaf je aan dat je naar de overkant wilde gaan.
In 1995 werden er opnieuw plannen gesmeed voor een pontje, toen men de route Ommetje de Maai ging uitzetten in het landschap en veel van de oorspronkelijke wegen werden hersteld. Dat pontje kwam er, doormiddel van een met de hand aangedreven systeem. In juni 2008 werd het Sint-Janspontje, vernoemd naar de vroegere kapel, in gebruik genomen. Helaas moest het een maand later alweer uit gebruik worden gehaald toen enkele kanoërs verstrikt raakten in de touwen, die door de hoge stand van de Dommel nog maar amper boven het water uitstaken.
Tegenwoordig heeft men dit probleem opgelost door de oude steigers te vervangen door drijvende steigers.
De kinderen vonden het prachtig om zo naar de overkant te varen en terwijl D ons vooruit trok over het water van de Dommel, genoten wij van het uitzicht. De oevers waren prachtig begroeid met wilgenbomen, en het pondje kwam uit bij een smal paadje dat ons weer terug bracht naar het kerkenpad, waarna de wandeling weer eindigde op het plein waar we gestart waren.

Het Sint Janspontje

We beëindigden ons dagje Liempde op de kermis, waar we genoten van een heerlijke appel- of oliebol en voor de kinderen ieder een wafel. Na de nodige ritjes in de vliegtuigjes, nog een paar duizeligmakende rondjes gedraaid in de rups, voor we moe maar voldaan weer naar huis gingen. Het was een prachtige dag geweest.

De smederij

Bron: BHIC voor de informatie over het Sint-Janspontje
          Het Groene Woudt voor de geschiedenis van de Katuizers
          Stichting Kèk Liemt voor de geschiedenis van het Groot Duyfhuis
          Klik, Print en Wandel voor de route van het ommetje